Nieuws van 't spoor

--------- Geniet van de reis, of het nu werk-, school of vrije tijdsgerelateerd is ! --------

maandag 18 december 2023

Stiptheid? De treurnis van de nmbs...

18 december 2023 ... Een vrij alarmerend berichtje in de krant Het Laatste Nieuws. 

"Wij namen een hele week de trein en kwamen bijna overal te laat: 22 ritten, maar 4 treinen op tijd” kopte de krant.


"Wacht u op de trein die nét is afgeschaft? Of zit u nu op eentje, met de vrees dat u uw overstap weer zal missen door een vertraging? 
Dan zult u het wel weten: de stiptheid van de NMBS heeft een historisch dieptepunt bereikt", ging het dramatisch verder.

Reporter van de bewuste krant, tegelijkertijd ook pendelaar, Esther De Leebeeck nam daarom en week lang de trein langs vijf Vlaamse spoorlijnen en vroeg onderweg treinbegeleiders, stationschefs, machinisten en reizigers naar hun grootste frustraties: “Als de NMBS een privébedrijf was, werd dat management ontslagen.”

Maandag

2 treinen, 5 minuten vertraging. “De smartwatch van de conducteur gaf ‘no signal’”


Mechelen-Antwerpen en vice versa. Ziedaar mijn ‘normaal’ treintraject, zeker vier keer per week. 
Vertrekt u vanuit een landelijk station, dan denkt u nu: luxeverbinding. Zeker waar. Ook al kleurt mijn NMBS-app rood van de vertragingen, met zeven treinen per uur vallen de wachttijden goed mee. Maar dat is niet overal het geval.

Maandagavond begin ik mijn ‘nieuwe’ route van Antwerpen-Centraal naar Zaventem-dorp via Brussel. 
Spitsuur, 16.54 uur. 11 minuten vertraging: begint goed, met maar 8 minuten tijd voor mijn aansluiting in Brussel-Noord. 
Maar halleluja, de trein pitst er tijdens de rit nog wat minuten af. In Brussel-Noord heb ik nog drie minuten voor mijn aansluiting, maar iedereen die geregeld de trein neemt, weet: een minuut voor vertrektijd gaan de deuren onherroepelijk toe, dus: er blijven nog twee minuten over. 
Ik zet het op een lopen en haal ‘m... nipt! Oef.

Ik vertrek bijna nooit meer op tijd”, vertelt een treinbestuurder (36) in Antwerpen, die al twaalf jaar in dienst is. 
Hij doet teken dat we hem even mogen vervoegen in zijn bestuurderscabine, want “ik heb niet zo graag dat reizigers meeluisteren”. 

Dat gaat niet altijd over extreme vertragingen, maar drie of vier minuten zijn het de laatste maanden bijna altijd. De NMBS legt de schuld bij de verouderde toestellen, ja... Locomotieven die niet werken of een rem die niet lost, maak ik inderdaad steeds vaker mee, maar het grootste probleem is de nieuwe dienstregeling. 
Tegenwoordig moeten wij in één shift (die tussen zes en negen uur duurt) zes keer van trein wisselen. Zés keer, hé
Voor 2023 waren dat maximaal twee treinen en dan reed ik vaak met dezelfde trein op en af. Een treinbegeleider moet soms acht keer wisselen, met vaak maar een marge van vijf minuten tussen twee treinen". 

Tijdens die tijdspanne moet de overdracht tussen treinbegeleiders trouwens ook nog gebeuren - als een toilet niet werkt, moet die informatie ook meegedeeld worden aan de 'aflos' die verder zal rijden.
 
"Maar als je dan ergens voor een tunnel een rood sein krijgt - dat betekent meestal dat een IC-trein voorrang heeft - is het foutu. Dan zijn wij zelf de reden voor die vertraging, want zonder bestuurder of treinbegeleider kan die andere trein uiteraard niet vertrekken. Het schema is véél te krap opgesteld. En wie maakt die? Consultants met computersystemen, die geen ervaring hebben op het spoor.

De treinbegeleidster komt tussen: “Sinds een jaar moeten we de bestuurder ook groen licht geven via onze smartwatch - een hypermodern systeem - en die moet dan een signaal teruggeven. Maar soms werkt het internet niet, je kent dat. Dan krijgt de bestuurder niets en vertrekt-ie gewoon niet. Ik had het net nog voor: mijn smartwatch gaf ‘no signal’.”

Dinsdag

6 treinen, 1 uur en 12 minuten vertraging, 3 afgeschafte treinen. “Elke dag een zelfdoding


Door een zelfdoding op het spoor in Kortenberg is het treinnet verstoord.” Wanneer ik om 6.56 uur vanuit Zaventem de trein naar Leuven wil nemen, ben ik eraan voor de moeite. Afgeschaft. 
Wachten dus op die van 7.26 uur, die op haar beurt 11 minuten vertraging heeft. In Leuven nemen we in volle ochtendspits de trein richting Brussel, toch één van de meest gebruikte spoorlijnen in Vlaanderen. 
Eens in Leuven kunnen we niet klagen. De trein van 8.05 uur is dan wel afgeschaft, tien minuten later is er al een nieuwe trein. Maar terwijl we babbelen met de reizigers, wisselt die trein wel nog van spoor. 
Ogen open. 
Gauw naar spoor 1. Drie minuten vertraging, relax.

Gemiddeld is er één zelfdoding of een poging tot per dag op het spoor. Da’s écht veel”, vertelt een Brusselse stationschef (45). “Enkele dagen terug hadden we er zelfs drie op één dag: in Aalter, Terhagen en Melle.”

Ook spoorlopers zijn een steeds maar groter wordend probleem. In 2022 waren die verantwoordelijk voor maar liefst 10 uur vertraging per dág. 


En in Brussel heb je dan nog een onderbelicht probleem: dat van de daklozen die in de inhammen van de treintunnels ‘wonen’. Soms verplaatsen die hun matras van tunnel 4 naar 6 - wat wij kennen als spoor 4 en 6 - en als iemand dat opmerkt, ligt de hele verbinding door Brussel plat. Dan moet de politie komen en noodprocedures gevolgd worden.”

Van Brussel neem ik de trein naar Kortrijk via Zottegem. Niet toevallig: bij TreinTramBus krijgen ze over deze lijn de meeste klachten. 
De trein om 8.28 uur is alvast afgeschaft, net als die om 8.53 uur. 
Die van 9.23 uur rijdt wél, maar met 23 minuten vertraging. 

Als we de treinbegeleider - hij is 55 jaar en al 22 jaar in dienst - erover aanspreken, begint ook hij over de dienstregeling én over het gebrek aan verlof. “Veel collega’s zijn ziek thuis of - en da’s misschien cru dat ik het zo zeg, want ik snap hen - beweren dat ze ziek zijn, gewoon omdat ze geen andere optie meer zien voor verlof. 
Ik heb dit jaar nog maar één week vakantie gehad. Drie maanden op voorhand moeten we verlof aanvragen en dan weten we pas de dag voor ons verlof of we het krijgen of niet. 
Nog geen idee dus voor kerst. (zucht). 
Ik sleep nog recupdagen mee uit 2021 en ik zal dit jaar wéér een pak dagen moeten overzetten: ik heb nog 22 dagen verlof en 36 dagen recup. Maar: ik krijg er op het einde van het jaar maar 11 uitbetaald en de rest gaat dus mee naar 2024. 
Nee, normaal is dat niet. Vooral mijn sociaal leven lijdt daaronder. Je gezin wordt dat beu.”

Een andere treinbegeleider, eveneens een vijftiger, komt tussen: “Je liefdesleven wordt dat ook beu. (lacht) Anders moeten ze zo eens een programma maken: ‘Treinchef zoekt lief’.” 
Hij lacht ermee, maar hij beseft maar al te goed waar het probleem het meest nijpend is. 
Viel er vroeger iemand ziek uit, zaten er twee reservebestuurders en een begeleider klaar in het depot, nu is daar niemand meer. Ook bij het technisch personeel, die de treinen moeten voorbereiden en onderhouden, is er personeelstekort.

Onze volgende rit naar Gent rijdt wél op tijd. “Toch is het hallucinant”, zegt reiziger Paul (66), die z’n wenkbrauwen fronst en zijn ogen openspert. 
Ze gaan hun aanbod uitbreiden en tickets vanaf februari 6 procent duurder maken, maar anderzijds hoorde ik gisteren nog: ‘Deze trein rijdt niet wegens geen personeel.’ Als de bakker zou zeggen: ‘Vandaag zal dat brood er niet zijn door gebrek aan personeel’, dan ga je naar een andere bakker. 
Maar de NMBS kan zich dat permitteren. Als dat een privébedrijf was, werd dat management ontslagen.”

Woensdag

5 treinen, amper 8 minuten vertraging. 
Bon voyage. Merci, NMBS

Een pluimpje voor het spoor vandaag. Geen enkele aansluiting gemist en nagenoeg alle treinen op tijd. 

Zijn ze per ongeluk op tijd of zo?”, lacht administratief bediende Anita (49), die vanuit Denderleeuw naar Brussel pendelt. “Ik doe al 15 jaar hetzelfde traject met de trein en ja, da’s geregeld vloeken op de NMBS. (lacht) Maar met de auto naar Brussel... Nee, bedankt. Dat doe ik niet. Da’s pas onvoorspelbaar.

"Eén goede dag op het spoor, neemt de frustratie niet weg", vertelt Deny (27) uit Kortrijk. 

Ik deed net nog mijn beklag over de NMBS op Reddit (online forum). Onlangs deed mijn trein 3 minuten voor vertrek de deuren dicht. Gevolg? Ik moest een uur wachten op de volgende trein. Er is al zoveel vertraging en als er dan een trein op tijd is, kan je er 3 minuten voor vertrek niet meer op? Waar zijn ze mee bezig? 40 minuten later kreeg ik de melding: ‘Deze trein rijdt uitzonderlijk niet vandaag.’ 
Als je dan moet gaan werken... Da’s om zot te worden. Na twee uur wachten mocht ik lekker 20 minuten rechtstaan in een overvolle trein.”

Donderdag

5 treinen, 36 minuten vertraging. “Af en toe een mopje te maken door de parlofoon


Run, bitch, run. In Leuven moesten we de Kim Gevaert in ons diepste binnenste aanspreken om de aansluiting naar Wezemaal te halen. 
Mensen die minder goed te been zijn, kunnen er alleen maar bij zuchten. En in Aarschot was het dan weer ijsberen door de lange wachttijd. Maar als ik de afstand bekijk, vier steden en een dorp, en op zich ‘maar’ 36 minuten vertraging. Koning Auto is er nog altijd niets tegen.

Toch heb ik bewust gekozen om mijn stage niet in Brussel te doen vanwege het openbaar vervoer de laatste weken”, zegt masterstudent gezondheidsbevordering Charlotte (23). 
Terwijl er daar grotere bedrijven zijn die me meer interesseren, maar ik wil niet de stagiair zijn die altijd te laat komt of telkens moet uitleggen waarom ze te laat is. Ik kom graag op tijd. Die stress wil ik niet.”

De treinbegeleiders die we spreken, vertellen nog dat ze meer dan vroeger als pispaal gebruikt worden. 

Verbale agressie is er dagelijks. “Ik ben ook al op het spoor geduwd”, vertelt de Brusselse stationschef (45). “Of ik mijn job nog graag doe? Zeker. Ik beweeg veel en gelukkig zijn de meeste mensen wel vriendelijk.” 

'Stop agressie tegenover veiligheidspersoneel!'

Een andere begekeider (52): “Een Vlaamse reiziger wordt tegenwoordig al pissed van minder dan vijf minuten vertraging. Een Waal zal pas ‘moeilijk’ doen vanaf een kwartier. Een groot verschil in mentaliteit”, lacht hij. “Maar ik los dat op door af en toe een mopje te maken door de parlofoon. Zoals vanmorgen: ‘Beste reizigers, welkom in deze trein. We rijden met enkele minuten vertraging, omdat ik te laat op mijn werk was door de trein. Frustrerend. En da’s niet eens gelogen." 

"En dan lachen de mensen een keer. We houden de moed er wel in, hoor. Het is niet alleen maar negativiteit.

Vrijdag

1 trein, 4 minuten vertraging. “23 treinen, en slechts 1 keer werd mijn vervoersbewijs gevraagd

Vanaf vandaag is het weer tijd voor mijn dagdagelijkse route, Mechelen-Antwerpen. En ja, na al mijn andere treinritten ben ik dankbaar voor deze verbinding. De trein van 9.24 uur heeft vier minuten vertraging en ik moet van spoor wisselen. Classic. Dat zie ik op de NMBS-app, nog voor het op de borden staat. 
Want dat moet je de NMBS wel geven: de informatie op de NMBS-app is zeer accuraat en kan je blindelings vertrouwen. En voor wie z'n trein tot op de seconde wil volgen: "haltelink.be is your way to go", althans volgens de treinbegeleiders die we spraken.

In totaal deden we deze week 22 ritten, waarvan er maar 4 stipt op tijd kwamen. Korte vertragingen waren er bijna altijd. En ja, beste NMBS, hoewel jullie pas vanaf 5 minuten vertraging afficheren op de borden, tellen wij 4 minuten ook als vertraging, want voor een overstap is dat soms een wereld van verschil. Extreme vertragingen of afschaffingen waren er zeven keer. Twee keer moesten we rechtstaan, voor de rest konden we zitten. Slechts één keer werd mijn vervoersbewijs gevraagd.

Wat we leerden, is dat al die kleine vertragingen vooral een malaise is voor mensen die in een kleiner station vertrekken en moeten overstappen. De stress en de spurtjes - soms succesvol, al te vaak vruchteloos - zijn frustrerend. Maar wat vooral opvalt: wie lang genoeg de trein neemt - zoals ik en vele reizigers met mij - vinden het al normáál dat er ‘kleine’ vertragingen zijn. Vier minuten te laat? Goh, als het dát maar is. Gelukkig rijdt hij nog. Maar normaal is dat niet. Op de trein moet je kunnen vertrouwen. Simpel. Want stiptheid zou hét verkoopargument van de spoorwegen moeten zijn, in de strijd tegen Koning Auto.

Zonder het probleem te willen minimaliseren, is bovenstaande artikel toch ook met het nodige zoutgehalte te nemen. 
Er zijn inderdaad lijnen / regio's die veel problemen kennen, maar 'overall' valt het vaak echt wel nog mee. 
Mensen zijn verwend en kunnen geen vijf minuten meer wachten. Er worden klachten ingediend voor treinen die 10 minuten in vertraging zijn, terwijl er op datzelfde tijdstip vaak al een andere klaarstond om hetzelfde traject af te leggen. 

We moeten het kunnen aanvaarden ... het aantal zelfdodingen, ongevallen en spoorlopers stijgt jaar na jaar. Die tendens zorgt voor onnoemelijk veel frustratie bij de reiziger, maar zeker ook bij het personeel. 
Discussies op de trein, agressie tegenover personeelsleden, het nog instappen tijdens dichtgaande deuren, het blokkeren van uitgangen en nooduitgangen door fietsen, bagage, ...  Het leidt allemaal tot 'één minuutje extra' ... Maar tel al die minuutjes op, en je komt tot een aanzienlijk tijdsverlies dat wordt veroorzaakt door de egoïstische en gewelddadige maatschappij waar we tegenwoordig in leven. 

Voeg daarbij nog technische mankementjes, verouderd materieel en weersomstandigheden en je krijg teen allegaartje van problemen, die leiden tot de nodige commentaren en ontevredenheid. 


Bronnen :

HLN 18/12/23
HLN 05/05/2009 (foto zelfdoding)
Railtech 16/02/2023 (foto spoorlopers)
NMBS 'stop agressie campagnefoto' 17/02/2022
Eigen opinie

Geen opmerkingen:

Een reactie posten