Securail

In elke trein en op elk perron hangen tegenwoordig affiches met het telefoonnummer van 'Securail'. "Net als comfort, stiptheid en frequentie, is veiligheid cruciaal voor elke reiziger en elke spoorwegwerknemer", klinkt het.

Maar wie of wat zijn dit nu eigenlijk? 

Securail is de eigen veiligheidsdienst van de Belgische spoorwegen. Deze dienst is een onderdeel van de Corporate Security Service, een afdeling binnen de NMBS die verantwoordelijk is voor de veiligheid van de reizigers, het personeel en de klanten. 

De veiligheidsagenten voeren interventies en patrouilles op spoorwegdomein uit.

Op dit moment kan je bij problemen op de trein bellen naar het gratis noodnummer 0800/30230. 

Op basis daarvan kan het SOC (Security Operations Center), waar je dan terecht komt, snel ingrijpen en afhankelijk van de situatie kiezen om de eigen veiligheidsdienst Securail, de politie, ambulance, brandweer of andere veiligheidsdiensten ter plaatse te sturen. 

Wees dan ook zo volledig mogelijk in het doorgeven van informatie, zodat snel en adequaat de juiste hulp kan gestuurd worden.

Er is echter ook al langer vraag naar een mogelijkheid om dit ook op een meer discrete manier te kunnen doen. Het is immers niet altijd veilig om te bellen in aanwezigheid van een eventuele agressor. 

Daarom wil men een systeem uitwerken waarbij je ook via sms of WhatsApp de veiligheidsdiensten kan verwittigen.

Reeds sedert 1843 waren sommige ambtenaren van de NMBS belast met voltijdse politieopdrachten. Het ging dan om politieofficieren die onder het gezag stonden van de stationschef.

In het begin van de jaren 1970 besliste de NMBS dat kader aan te vullen en het meer zelfstandigheid en een eigen functionele hiërarchie te geven. 

Deze zelfstandigheid ging gepaard met gepaste beroepsopleidingen in opleidingscentra van de gemeentepolitie voor het basiskader, en in 'de school voor criminologie en wetenschappelijke politie' voor de onderofficieren.

De wet van 5 augustus 1992 op het politieambt officialiseerde dit korps als bijzondere politiedienst en integreerde het in de politie. 

Diezelfde wet kende de hoedanigheid van officier van bestuurlijke politie toe aan de politiechefs en ondertoezichtcommissarissen.

Door de nakende komst van de politiehervorming eind jaren 1990 werden de bijzondere politiediensten afgeschaft, met als gevolg dat de leden konden kiezen om over te stappen naar de Rijkswacht ofwel naar de interne bewakingsdienst van de NMBS, B-security. 

De interne bewakingsdienst werd uiteindelijk in 2004 omgevormd naar een veiligheidsdienst, het huidige 'Securail'.

Sinds het opgaan van de spoorwegpolitie in de federale politie stond B-Security in voor de veiligheid op en rond het spoor. 

Door de toename van de agressie tegen het spoorwegpersoneel en de reizigers was er terug een grote vraag naar meer bevoegdheden. Deze vraag werd ingewilligd en de interne bewakingsdienst werd een veiligheidsdienst. De bewakingsagenten werden omgeschoold naar veiligheidsagenten, dewelke meer bevoegdheden hebben.

Anno 2023 klinkt trouwens opnieuw de vraag om nog meer middelen in te kunnen zetten tegen de toenemende agressie. Zo is er het voorstel om de veiligheidsagenten te voorzien van bodycams. 
Meer hierover zie HIER.

Wat mag en kan een Securailagent doen? 

Een veiligheidsagent heeft bepaalde politionele bevoegdheden en mag bijvoorbeeld een identiteitscontrole uitvoeren, iemand vatten en eventueel boeien, een veiligheidscontrole uitvoeren en personen zonder geldig vervoerbewijs met dwang verwijderen uit de zones waar dit vereist is. 

Onder bepaalde voorwaarden mag een veiligheidsagent zelfs pepperspray gebruiken. 

Securail beschikt ook over veiligheidsagenten die met hun diensthond werken. 

Alle bevoegdheden van deze dienst staan beschreven in 'de wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid'. 

Door deze wet is de aanwezigheid van het Vigilis-logo, een kenmerkende 'V', op de uniformen van de veiligheidsagenten verplicht. 

Dit logo wekt bij burgers echter vaak ook een verkeerde associatie op van 'bewakingsagenten', waarbij dit ook verplicht is, maar die deze bevoegdheden niet hebben. 

Veiligheidsagenten van Securail zijn beëdigde agenten met de gerechtelijke bevoegdheidstitel 'agent van gerechtelijke politie' ('AGP'). 

Zij kunnen hierdoor een proces-verbaal opstellen naar aanleiding van hun vaststellingen. De wet van 27 april 2018, wet op de politie van de spoorwegen laat de veiligheidsdienst toe zelf boetes te innen voor bepaalde inbreuken. 

Hierdoor wordt het werk van het Parket verlicht en neemt straffeloosheid af. 

Voertuigen van Securail zijn uitgerust met blauwe zwaailichten en optische sirenes zodat ook zij zich prioritair kunnen verplaatsen indien noodzakelijk.

Binnen 'Securail' zijn verschillende brigades actief, van waaruit de veiligheidsagenten naar de verschillende stations reizen. Deze brigades hebben een heel groot werkterrein, wat vaak nadelig is voor snelle interventies in kleinere stations of op de treinen zelf. 

De brigades zijn:

Vlaanderen

Antwerpen (station Antwerpen-Centraal)

Brugge

Denderleeuw

Gent (station Gent-Sint-Pieters)

Hasselt

Kortrijk

Leuven

Mechelen

Zaventem (station Brussels-Airport Zaventem)

Brussel

Sint-Gillis (station Brussel-Zuid)

Brussel stad (station Brussel-Centraal)

Schaarbeek (station Brussel-Noord)

Wallonië

Charleroi

Libramont

Luik (station Luik-Guillemins)

Bergen

Namen

Ottignies

Doornik

De veiligheidsdienst kent de volgende graden:

- Veiligheidsbediende;

- Gespecialiseerd Veiligheidsbediende;

- Eerste Veiligheidsbediende;

- Adjunct-Veiligheidschef;

- Veiligheidschef.

Aangezien de treinbegeleiders steeds meer en meer te kampen krijgen van agressie op de trein, wil de NMBS ook inzetten op meer veiligheid voor hen. 

De spoorwegmaatschappij NMBS kondigde begin 2023 dan ook aan dat ze sterker zou inzetten op ticketcontroles voor het opstappen. 

Ze wil zo discussies tussen de reizigers en de treinbegeleiders aan boord van de trein vermijden, omdat die de belangrijkste oorzaak zijn van agressie. 

Bij dergelijke controles, die werden uitgevoerd door agenten van Securail, bleek dat gemiddeld 4 procent van de reizigers geen ticket had.

De veiligheidsagenten stellen zich voor zo'n controle op aan de toegangen van het perron of op het perron zelf, om vervolgens de vervoersbewijzen van alle reizigers te controleren. Wie geen ticket kan tonen, mag de trein niet op en moet eerst een vervoersbewijs kopen.

Ook tracht men de veiligheid van het personeel op de trein te verhogen door zo veel mogelijk ploegen proactief mee te laten gaan met de ritten. 
Personeelsgebrek is hier echter de grote spelbreker in. Men zet het beschikbare personeel immers beter in voor reactieve acties (daar waar problemen zijn), dan ze proactief mee te sturen (en waar ze dus niets kunnen betekenen voor problemen in een station of op een andere trein). 

Er zijn immers enorm veel stations in ons land, ruim 550, en heel vaak hebben die talloze toegangen, om niet te zeggen dat perrons vaak gewoon het verlengde zijn van voetpaden of andere openbare infrastructuur. 

Vaak hebben ze ook een belangrijke doorgangsfunctie tussen twee delen van een stad of buurt, zijn er ook andere trekpleisters in (winkels, horeca, loketten...) enzovoort. 

Men zit dus met een gigantische logistieke operatie die een enorme investering vraagt.
Als je dan ook nog eens overal veiligheidsmensen moet neerzetten om het respect tegenover anderen en tegenover de reglementeringen na te gaan wordt het al helemaal onbetaalbaar.

Nog in 2023 kwam het heuglijke nieuws dat De Federale Spoorwegpolitie (SPC) Securail verder zal bijstaan in de strijd tegen onveiligheidsfenomenen zoals zakkenrollen, vandalisme, kabeldiefstal of indringing in de sporen.
Ze helpen ook om grote evenementen mee in goede banen te leiden. Bovendien organiseert ze, in nauwe samenwerking met Securail, gerichte zichtbaarheidsacties op zeer drukke lijnen of tijdens drukke momenten.

Securail en de SPC hebben hun samenwerking in 2023 opgeschroefd.
Tussen januari en juli van dat jaar zijn er 40% meer gezamenlijke controles uitgevoerd dan in dezelfde periode van het vorige jaar.

Is Securail er enkel in situaties van 'ambras'?

Neen hoor!

Dank zij hun jaarlijks herhaalde EHBO-opleidingen kunnen ze ook ter hulp komen bij reizigers met andere problemen. 
Zo worden ook de eerste zorgen toegediend bij ongevallen, zieke reizigers, ... 

Ze zijn trouwens ook aanspreekbaar voor informatie aangaande het station of de treinen. 

Bronnen : 

Bruzz.be 06/07/2023

Press.NMBS.be 07/07/2023

V-news 21/12/2023 (foto Securail)

Foto Whatsapp Getty Images/iStockphoto

Press.NMBS.be 02/03/2023 (foto Securail controle)

Vrt.be 08/02/2022