Weerde

Het station Weerde is een spoorwegstation langs spoorlijn 25 en 27 (Brussel - Antwerpen) in Weerde, een deelgemeente van de gemeente Zemst.

Destijds wilden zowel Zemst als Weerde een station. Het station werd daarom gebouwd op ongeveer gelijke afstand van beide dorpskernen. 

Geleidelijk aan zijn beide dorpskernen naar elkaar toe gegroeid waardoor het station zich nu tussen de huizen bevindt.

Het is net als Eppegem gelegen aan de oudste Belgische spoorlijn Brussel-Groendreef-Mechelen, die werd ingehuldigd op 5 mei 1835. 

Op 1 januari 1864 werd Weerde een vaste stopplaats, een jaar vroeger dan Eppegem waar dat pas op 1 maart 1865 gebeurde.

Beide stopplaatsen kregen naderhand de titel 'station 4e klas'

De twee dubbele spoorlijnen splitsen zich op bij het naderen van het station, waardoor het stationsgebouw fysiek tussen de twee spoorlijnen in ligt (dit noemt men een vorkstation). 

Het parkeerterrein en een van de fietsenstallingen bevinden zich daar ook. 

Richting Antwerpen wordt spoorlijn 27 net voor het station opgesplitst in lijn 27 (rechtstreeks naar Mechelen met halte in Weerde) en 27B (omweg naar Mechelen via Hofstade en Muizen, zonder halte in Weerde).

In 1880 werd het eerste gebouw opgericht door de Groep Brussel-Noord. 

Het was in dat jaar dat het standaardconcept werd uitgewerkt voor de stations van 4e en 5e klas.

Zij dienden te beschikken over een hoofdgebouw met verdieping, waarvan de benedenverdieping voorzien was voor de stationschef en zijn gezin. De rest deed dienst als kantoor en loket.
De bovenverdieping behoorde toe aan het gezin van de  stationschef. 

Aan de ene zijde van het hoofdgebouw was er een lage aanbouw die deel uitmaakte van de dienstwoning. Aan de andere zijde was de vleugel voor de reizigers, doorgaans onder een zadeldak, waar zich de wachtzaal bevond. Deze was al dan niet gesplitst voor de reizigers van eerste en tweede klas. 

Per groep werden er varianten toegepast, en aangezien de oorspronkelijke stations van Weerde (1880) en Eppegem (1881) tot dezelfde groep Brussel-Noord behoorden, kan men ervan uitgaan dat ze vrijwel het zelfde zicht hadden. 
Van het oude Weerdse station bleven jammer genoeg geen afbeeldingen bewaard. 

Van dit type stations werden er negen gebouwd, waaronder dus Station Eppegem (gesloopt in 1903), Station Sint-Katelijne-Waver (gesloopt in 1931), Station Dilbeek en Station Sint-Martens-Bodegem.. 

Gezien het gebouw letterlijk tussen de twee lijnen gebouwd werd, vond men sporen 1 en 2 terug op lijn 25 en sporen 3 en 4 op de lijn 27. 

 
Het eerste gebouw werd jammer genoeg vernield in 1907. 
Er kwam een nieuw, weliswaar kleiner, gebouw in de plaats. Het nieuwe stationsgebouw, dat gebouwd werd tussen 1907 en 1908, is van het standaardtype 1895, en is een goed voorbeeld van een plattelandsstation uit het begin van de 20ste eeuw. 

Het volume bleef gelijkaardig en bestond ook nu uit drie delen. Ook de functionele indeling bleef ongeveer gelijk aan het vorige type. 

Het nieuwe station werd samen met de twee inmiddels verdwenen wachthuisjes, kadastraal geregistreerd in 1908 in opdracht van de 'Domeinen van de Staat'.

Lijn 25 werd opgehoogd rond 1908. 

De sporen 1 en 2 werden bereikbaar door een tunnel (doorgang met tongewelf) en eenvoudige hardstenen steektrappen. 

In de jaren zestig werd een losstaand bijgebouw, dat dienst deed als stapelhuis en toiletten, afgebroken. 

Vandaag de dag staan op die plaats de fietsenstallingen bij het stationsplein.

In 2004 kreeg het stationsgebouw een stevige opknapbeurt. De muren werden gezandstraald, deuren en ramen vervangen, centrale verwarming geïnstalleerd en de binnenmuren werden geschilderd. 

Toch werden in 2005 de loketten gesloten en dienden de reizigers sedertdien hun kaartje in de trein kopen. 

Later werd er een kaartjesautomaat geplaatst bij spoor 3. Het station wordt enkel bediend door L-treinen en P-treinen. Daarnaast heeft het station een halte van De Lijn, namelijk "Weerde Station", waar buslijn 283 halte heeft.

Begin 2008 werden er overdekte fietsstallingen aangebouwd voor de reizigers. In 2009 en 2010 werden perrons 1 en 2 volledig vernieuwd.

Sinds 2015 wordt de voormalige lokettenzaal van het stationsgebouw gebruikt om brasserie Mie van Bart in uit te baten.

De eigenaar van de nieuwe brasserie is Patrick Van Campen. Hij was na een grote brand in zijn voormalige brasserie ‘Engelentijne’ in Zemst op zoek naar een nieuwe locatie. Het gebouw, dat erkend was als waardevol erfgoed, was immers volledig in de vlammen opgegaan. 

Met de steun van het gemeentebestuur in Zemst werden tal van nieuwe locaties onder de loep genomen. Toen het Weerdse stationsgebouw in beeld kwam, is het bijzonder snel gegaan.

De trotse uitbater is trouwens ook de bezieler van restaurant ‘Baron van Zon’ en brasserie ‘De Neus’ in Hombeek.

De nieuwe brasserie is alvast een opsteker voor het station van Weerde dat door reizigersvereniging Trein Tram Bus bestempeld werd als één van de meest vervallen stations uit de regio. 

Dat zou echter niet zo lang meer blijven. 

In 2021 en 2022 werd het stationsplein van Weerde helemaal heraangelegd om verkeersconflicten te verminderen en meer parkeerplaatsen voor auto's en fietsers te voorzien. Ook werd de toegang aan de Vredelaan afgesloten voor gemotoriseerd verkeer, zodat alleen de toegang aan de Damstraat over blijft. Die toegang werd dan ook voorzien van verkeerslichten.

Sedert het afronden van deze werken beschikken pendelaars over een grotere pendelparking, is er een comfortabel voetpad, een dubbelrichtingsfietspad en een ruime fietsenstalling langs het station. Voorts is het stationsplein ook vernieuwd en voortaan ook autoluw.

Aangezien het station Weerde deel uitmaakt van het GEN, heeft de Vlaamse Overheid gevraagd om bij station Weerde aan lijn 27B ook perrons aan te leggen.

Station Weerde kort samengevat : 

Opening 1 januari 1864

Telegrafische code FWE

Lijnen 25 - 27

Aantal perrons 4

Foto's : 

Bronnen : 

garesbelges.be

inventaris.onroerenderfgoed.be

ringtv.be

foto station: Nieuwsblad 12/03/2014

foto tunnel : Alexander Kraai